‘Mijn arts juicht het toe ….’

Aldus Gerrit van der Vliet (69) uit Harmelen. Op natuurgebied “De Kievit” zorgt hij samen met dertig vrijwilligers voor natuurontwikkeling, educatie en hun eigen plezier en gezondheid.

Het is maar drie hectare en het ligt ook nog tussen een agrarisch weiland, de bebouwing van Harmelen en de A12. En toch is het in natuurgebied “De Kievit” een oase van rust en komt er steeds meer zeldzame flora en fauna voor. Het is snippergroen voor eigenaar Het Utrechts Landschap, maar voor Gerrit is het veel meer.

,,De Kievit is een gebied dat door de inwoners van Harmelen steeds meer wordt gewaardeerd. Het is vrij toegankelijk op de paden en het is groot genoeg voor een wandelingetje van drie kwartier.’’

Gerrit brengt er veel meer tijd door: hij is er in elk geval dinsdagochtend, de hele woensdag en vrijdagochtend. ,,En soms nog een paar keer tussendoor,’’ voegt hij eraan toe. ,,Ik ben een buitenmens en werk graag met mijn handen. Het werk hier is voor mij een uitlaatklep. Het is ook goed voor mijn gezondheid. Ik was twaalf jaar geleden veel te zwaar. Door me hier een paar keer per week lichamelijk in te spannen, houd ik mijn gewicht een beetje onder controle. Mijn arts juicht het toe.’

Eigenlijk is het puur toeval dat Gerrit betrokken is geraakt bij stichting “De Kievit”. ,,In 2003 ging mijn dochter met school hiernaartoe en als ‘natuurouder’ ging ik mee. Ik vond het een mooi project, mede door mijn opleiding aan de Landbouw Hogeschool te Wageningen. Het bestaat nu meer dan dertig jaar. De eigenares die hier tot 1968 woonde, zelfs zonder elektriciteit en waterleiding, deed het in 1992 over aan het Utrechts Landschap onder de voorwaarde dat het voor altijd een natuur-educatieve waarde moest behouden. Daarvoor is toen stichting “De Kievit” opgericht.’’

“Groot Groen”, zwaar werk

Gerrit raakte als natuurouder zo enthousiast, dat hij zich als vaste vrijwilliger meldde. ,,Er was toen een handjevol vrijwilligers. Dat zijn er nu ruim dertig. Ik werd coördinator voor de schoolexcursies en sinds twaalf jaar ben ik bestuurslid.”

Zes jaar geleden is er een groep gevormd voor het ‘groot groen’ buiten het gecultiveerde gedeelte. ,,Dat is wel het zwaardere werk vergeleken met het werk in het cultuurdeel. Je moet ervan houden om te zagen, spitten en sjouwen. Het baggeren doen we bijvoorbeeld met de hand. Maar de afspraak is dat je dat niet langer dan een uur doet. Het hoeft niet vandaag af. Andere vrijwilligers zijn liever bezig met het cultuurdeel, onderhouden het gereedschap of houden de gebouwen schoon.’’

Voor de natuurwerkdagen op 1 en 2 november jl. waren ze al een paar dagen bezig met de voorbereiding van enkele grote klussen. Er moesten twee loopbruggen worden aangelegd. Een deel van het hout werd verkregen van het Utrechts Landschap. “We proberen altijd aan het eind van de dag een concreet resultaat te hebben zodat je eer hebt van je werk.’’

Drie daggeldershuisjes

Op het natuurgebied staan ook drie daggeldershuisjes van 1860. Eén huisje is voor de materialen voor de natuureducatie, één huisje is de koffiekamer voor de vrijwilligers en het middelste huisje is in originele staat van een eeuw geleden ingericht. ,,Daar is dus ook geen elektriciteit. We kunnen zo aan schoolkinderen laten zien hoe de mensen destijds leefden. Het gebied direct rond de huisjes is nostalgie en een beetje kneuterig, maar het is een essentieel onderdeel van de hele beleving van “De Kievit.’’

De koffiekamer is zelden nodig om te schuilen voor het slechte weer. ,,Er wordt gedacht dat we in de winter niets kunnen doen of dan in de regen aan het werk zijn. Maar dat komt zelden voor. Vorig jaar was dat maar één dag. En een beetje motregen of kou kan juist ook wel lekker zijn.’’

Bijzondere flora en fauna

Het werk van de dertig vrijwilligers levert daadwerkelijk natuurontwikkeling op. ,,Er komen hier bijzondere planten voor, zoals de rietorchis, moeraswespenorchis en wateraardbei. We hebben hier de laatste jaren ook al Koninginnenpages gezien. Dat is een prestatie op zich, gezien de uitstoot van het autoverkeer en het naastgelegen agrarisch gebied. Het scheelt dat we het waterpeil iets hoger kunnen houden. En we zijn al vele jaren bezig de grond te verschralen. De bomen aan de rand van “het geriefbos”zijn nu zo groot, dat we hebben besloten er een paar weg te halen. Dan komt er weer voldoende zon in de paddenpoel.’’

Gerrit kan genieten van de natuureducatie, hoe de natuur in elkaar zit en hoe we die gebruiken. ,,Dan laat ik ze een klit zien en laat ze dan ontdekken dat die hetzelfde werkt als klittenband. Het is leuk om kinderen iets bij te brengen dat ze ook nog onthouden. Ik zou willen dat kinderen hun ouders meenemen, zodat ze het zelf ook beleven en misschien net als ik dan blijven hangen.’’

(Bewerkt artikel uit het Algemeen Dagblad van oktober 2024)